Χανς Κρίστιαν Άντερσεν

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1805 σε μια μικρή πόλη της Δανίας, την Όντενσε. Καταγόταν από πολύ φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του πλύστρα. Ζούσαν σε μια φτωχογειτονιά στην οδό Μούνκελ κι έμεναν σε ένα σπίτι μαζί με άλλες δύο οικογένειες.

Οι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν άθλιες και η καθημερινότητα ακόμη πιο σκληρή. Το δωμάτιό τους είχε μόνο τα απαραίτητα αλλά για τον μικρό Χανς Κρίστιαν είχε πολλά περισσότερα. Καθόταν με τις ώρες και ξεφύλλιζε τα λιγοστά βιβλία του πατέρα του ή κοιτούσε με θαυμασμό τις ζωγραφιές του κι έκανε όνειρα για το μέλλον. Η σχέση του μαζί του ήταν πολύ ιδιαίτερη. Περνούσαν όμορφες στιγμές μαζί. Ο μικρός Χανς Κρίστιαν δε χόρταινε να ακούει τις φανταστικές ιστορίες που τού διηγιόταν και χάρη στον πατέρα του λάτρεψε τον κόσμο του θεάτρου. Οπότε μπορούσε τον πήγαινε στο θέατρο της Όντενσε.

(Το σπίτι που γεννήθηκε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν)

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έμαθε γραφή και ανάγνωση φοιτώντας σε σχολείο για άπορα παιδιά. Μόλις ανακάλυψε τη μαγεία των γραμμάτων άρχιζε να διαβάζει το ένα μετά το άλλο έργα του Δανού λογοτέχνη Λούντβικ Χόλμπεργκ και του Σαίξπηρ. Με υποδειγματική ευκολία αποστήθιζε ολόκληρες σκηνές τις οποίες τις ανέβαζε στο αυτοσχέδιο θεατράκι που είχαν στήσει μαζί με τον πατέρα του. Ο θάνατος του πατέρα του, όταν ήταν μόλις έντεκα ετών, τού κόστισε πολύ. Αναγκάστηκε να δουλέψει για να βοηθήσει τη μητέρα του αλλά δεν άντεξε και στα δεκατέσσερα εγκατέλειψε την Όντενσε και πήγε στην Κοπεγχάγη αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.

Οι δυσκολίες που συνάντησε στο νέο του ξεκίνημα ήταν πολλές. Αρχικά, έδωσε εξετάσεις στη Βασιλική Σχολή Θεάτρου όπου και απορρίφθηκε λόγω της μέτριας εμφάνισής του. Κατόπιν στράφηκε στη μουσική αλλά κι εκεί ήταν πολύ άτυχος καθώς αρρώστησε και έκλεισε η φωνή του. Τότε ήταν που άρχισε να γράφει. Ένας από τους σκηνοθέτες του Βασιλικού Θεάτρου της Κοπεγχάγης, ο Γιόναν Κόλινς, εντυπωσιάστηκε από τα δράματα που του είχε στείλει και τον βοήθησε να πάρει μια υποτροφία για το σχολείο Σλάγκελσε. Η ζωή είχε αρχίσει επιτέλους να του χαμογελά.

Στην ποίηση έκανε την πρώτη του εμφάνιση με το λυρικό του ποίημα «Το παιδί που πεθαίνει», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και εκδόθηκε τρεις φορές. Όσο περνούσε ο καιρός ο Χανς Κρίστιαν κέντριζε ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον του κοινού. Το 1829, ένα χρόνο μετά την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο, δημοσίευσε το έργο «Περίπατος από το κανάλι του Χόλμενς στο ανατολικό σημείο του νησιού Άμαγκερ» και λίγο μετά το θεατρικό του «Έρωτας στον πύργο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου» ανέβηκε στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης. Ο Χανς Κρίστιαν άρχισε να συναναστρέφεται αξιόλογους ανθρώπους της εποχής και να δέχεται προσκλήσεις από αριστοκρατικές οικογένειες της πόλης. Το 1935 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Οι αυτοσχεδιαστές» που έτυχε της ίδιας θερμής υποδοχής από το αναγνωστικό κοινό. Την ίδια χρονιά δημοσιεύτηκαν και τα πρώτα του παραμύθια με τίτλο «Παραμύθια για παιδιά» και αυτό ήταν μόνο η αρχή.

Το συγγραφικό του ταλέντο ήταν ασύγκριτα μοναδικό και η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα της πατρίδας του. Ταξίδεψε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα. Τα μέρη που επισκέφτηκε λειτούργησαν σαν πηγή έμπνευσης για τον μεγάλο συγγραφέα και χάρη σ' αυτά ξεχώρισε και στην ταξιδιωτική λογοτεχνία. Στο έργο του με τίτλο «Οδοιπορικό στην Ελλάδα» περιγράφει τις μέρες της διαμονής του στην Αθήνα.

Στις 4 Αυγούστου του 1875 ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν πέθανε στην Κοπεγχάγη, σε ηλικία 70 ετών. Έγραψε συνολικά 168 παραμύθια που αγαπήθηκαν πολύ από μικρούς και μεγάλους σε ολόκληρο τον κόσμο. Μερικά από τα πιο γνωστά είναι «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι», «Η μικρή γοργόνα», «Το ασχημόπαπο», «Το μολυβένιο στρατιωτάκι», «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», «Η Τοσοδούλα», «Η βασίλισσα του χιονιού», «Τα κόκκινα παπούτσια» κ.α. Η αυτοβιογραφία του έχει τον τίτλο «Το παραμύθι της ζωής μου». Το 1913 στήθηκε στο λιμάνι της Κοπεγχάγης το άγαλμα της Μικρής Γοργόνας, της γνωστής ηρωίδας ενός από τα πιο ξακουστά παραμύθια του, που αποτελεί σύμβολο ολόκληρης της Δανίας.

Πρόσφατα βρέθηκε ένα άγνωστο πρωτόλειο παραμύθι του μεγάλου παραμυθά, με τον τίτλο «Κερί από λίπος». Πρόκειται για μια σύντομη ιστορία για ένα κερί φτιαγμένο από ζωικό λίπος που είναι παραμελημένο, μέχρι να το ανάψουν κι έτσι να φανερωθεί η πραγματική του ομορφιά.

Το χειρόγραφο έχει και αφιέρωση γραμμένη με μελάνι: «Στην κυρία Μπάνκεφλοντ, από τον αφοσιωμένο της ΧΚ Άντερσεν». Η κυρία Μπάνκεφλοντ λέγεται ότι ήταν μια χήρα, οικογενειακή φίλη, την οποία επισκέπτονταν ως παιδί ο Άντερσεν για να δανειστεί και να διαβάσει βιβλία από τη βιβλιοθήκηη της.

Οι επιστήμονες τοποθετούν την ημερομηνία συγγραφής γύρω στο 1820, όταν ο Άντερσεν ήταν φοιτητής. Το στιλ της γραφής είναι απλοϊκό και δεν συγκρίνεται με τα μετέπειτα ώριμα έργα του.

Η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ) έχει καθιερώσει να γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου στις 2 Απριλίου, την ημέρα γέννησής του, τιμώντας τον με αυτόν τον τρόπο για την ανεκτίμητη προσφορά του στην παιδική λογοτεχνία. Παράλληλα, κάθε δύο χρόνια απονέμεται το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν σε έναν συγγραφέα και ένα εικονογράφο για την προσφορά τους στην παιδική λογοτεχνία.

Η μικρή γοργόνα